به گزارش پایگاه خبری تحلیلی «سپاس خبر»؛ استان بوشهر از کهن‌ترین استان‌های کشور است که اقوام مختلفی را از ادوار گوناگون تاریخ را در خود جای داده است. شهر و روستاهایی که در طی تاریخ با اسکان و مهاجرت به آنجا شکل گرفته است و همواره عامل به وجود آمدن آداب و رسوم خاص و به طور کلی فرهنگ‌های متنوع و متفاوت در استان شده است که در ادامه به معرفی یکی از روستاهای شهرستان دیلم می‌پردازیم.
روستای لیلتین روستایی کوچک در مسیر راه گناوه به دیلم و در سمت چپ جاده گناوه به طرف دیلم واقع شده است.
موقعیت جغرافیایی
روستای لیلتین در طول جغرافیایی ۵۰ درجه و ۱۴ دقیقه و ۵۸ ثانیه شرقی و عرض ۲۹ درجه و ۵۴ دقیقه و ۵۵ ثانیه شمالی و در ارتفاع ۳ متری از سطح دریا واقع شده است.
یکی از روستاهای بخش امام حسن شهرستان دیلم استان بوشهر از توابع دهستان لیراوی جنوبی می‌باشد. از سمت شمال به رودخانه دره آبداری و روستای بویرات، از سمت جنوب به روستای حصار، از سمت شرق؛ به روستای چاه تلخ و از سمت غرب به خلیج فارس محدود می‌گردد. فاصله این روستا تا خط ساحل ۳ کیلومتر می‌باشد.
گویش
گویش اهالی بیشتر لهجه لری است و برخی نیز به زبان فارسی صحبت می‌کنند.
وجه تسمیه
روایت غیر مستندی دلیل نامگذاری روستای لیلتین (دو شب) در بخش امام حسن را اینگونه بیان می‌کند چون سلطان محمد خدابنده پادشاه وقت ایران (۹۸۵ تا ۹۹۶ه.ق) پس از استدلالات محکم علامه حلی در مقابل مفتی‌های شافعی و حنفی و حنبلی حاضر در دربار در خصوص حقانیت حضرت علی (ع) قانع شد و حکومت ایران را شیعی اعلام نمود.
روزی جهت بازدید از خرمشهر و آبادان به آن مناطق آمد و پس از بازدید با کشتی بادبانی جهت بازدید از شهر گهواره به گمرک این شهر خورعبد یعنی روستای لیلتین فعلی وارد شد که پس از بازدید از آن طریق به منطقه رستاق و اصفهان برود.
چون شب بود در محل فعلی لیلتین اطراق نمود شب از نیمه گذشته بود سلطان بخواب رفت یکی از محافظان که به ظاهر شیعه شده بود، قصد ترور سلطان را کرد و چون سلطان ایران شیعه شده بود در دل اولیاء الله جا گرفته بود.
امام زاده محمود (ع) شهید مدفون در «شهر گهواره» بخواب سلطان آمد و با معرفی خود و محل شهادتش گفت بلند شو که من فردی را که قصد کشتن تو را داشت بدلیل محبتت به آل ابوتراب مجازات نموده ام.
چون سلطان وحشت زده از بستر برخاست و واقعه را دید سریعا از اهالی خواست که محل دفن فرزند ابوتراب را به او نشان بدهند چون برمزار آن شهید که جانش را نجات داده بود آمد، دستور ساخت بقعه و بارگاه بر مرقد آن شهید را صادر فرمود و نیز به وزراء همراهش گفت که به شهر گهواره در حد اعلا و به نحو احسنت رسیدگی نمایند و شاه با توجه به اینکه قرار بود بیشتر از یک شب در کاروانسرای محل خورعبد اطراق نکند ولی بخاطر آن معجزه نجات جانش یک شب دیگر در این منطقه ماند و به همین دلیل آن محل، لیلتین یعنی دو شب نام گرفت.
در برخی روایات لیل الثنین نیز گفته شده است که با گذشت زمان لیلتین تغییر یافته است. علیرضا خلیفه زاده این نظریه را مطرح می‌کند که جد اعلای گره‌ای‌ها وقتی به لیراوی آمد ابتدا در مرز چاه تلخ و خواجه‌گیر ساکن شد و چون به میزبانان گفتند لیلتی (دوشب) اینجا می‌مانم و می‌روم لیلتین اینگونه نامگذاری شد.
لابد بعد رفته روستای گره را بنیاد نهاده است اما اگر این مهاجرت و این اقامت صحت داشته باشد؛ نام لیلتین به شکل لولوتین به معنی دو مروارید در یک شعر سروده شده در حدود ۸۹۰ تا ۹۰۰ هجری قمری و در چند نقشه پرتغالی دیده می‌شود که در میانه ریشهر خارک و بهرگان یعنی همین جای لیلتین امروزی قرار داشته است. اگر این روایت صحت داشته باشد معنی دو شب برای لیلتین مردود شمرده می‌شود و دو مروارید جایگزین این نام خواهد شد.
برخی نیز بر این باورند که لیلتین را شخصی عرب زبان نامگذاری کرده است و مصداق آن را نیز زمینی به نام تو(خانه) عرب می‌دانند که هم اکنون در روستا وجود دارد.
موقعیت طبیعی:
روستا دشتی، ساحلی ارتفاع نسبی آن از سطح آب‌های آزاد۳ متر می‌باشد. اراضی روستادر بخش های شمالی و غربی روستا شور و نیمه شور ولی در بخش‌های شرقی، شمال شرقی وشمال غربی دارای استعداد غنی برای کشت محصولات دیمی است.
پوشش گیاهی
پوشش گیاهی غرب و شمال غرب روستا اکثرا از نوع شوری پسند ولی درشرق وشمال شرق و شمال غرب انواع مراتع از قبیل بهمن، ریش بز ،کنگر، پنیرک، اسپند، هلپه، بابونه، برنجاسف و درخت لیمو مشاهده می شود.
معیشت
دامداری و کشاورزی به ویژه کشت غلات از قبیل گندم و جو است و در حوزه صنایع دستی نیز فعالیت دارند.
آثار تاریخی
زیارتگاه عباس بن علی، بقایای قلعه خان در جنوب روستا که در واقع مجلسی و مهمان‌خانه آن محسوب می‌شدند و آثار تاریخی در کنار ساحل از جمله آنهاست. در این روستا میدان طبیعی بزرگی وجود دارد به نام کهباد که زیستگاهی موقت برای پرندگان مهاجر فصلی و گیاهان است.
شاید برای مخاطبین به گل نشستن یک نهنگ در تیرماه سال ۱۳۹۸ یادآور این روستا باشد . لاشه نهنگ عظیم جسته‌ای که در ساحل روستای لیلتین این شهرستان بر اثر اصابت پروانه کشتی پیدا شد.
منابع:
کتاب ریشه‌یابی نام شهرها و روستاهای استان بوشهر (ماندنی عرب‌زاده)
ویکی پدیا
وبلاگ لیراوی
انتهای خبر/
