به گزارش خبرنگار فرهنگی پایگاه خبری تحلیلی «سپاس خبر» زنان بوشهر علاوه بر این که در حوزه‌های فرهنگی و اجتماعی در دوره‌های متفاوت حضوری پررنگ از خود نشان دادند در زمینه‌های سیاسی نیز مانند دیگر زنان کشور تأثیری بسزا در روند پیشبرد مسائل سیاسی داشتند.
نقش زنان بوشهر در عهد مشروطیت در حمایت از تأسیس بانک ملی و حضور پررنگشان در جنبش اسلامی اسلامی انقلابی دلیران تنگستان بیانگر این موضوع است؛ پس از امضای فرمان مشروطیت در سال ۱۹۰۶، زنان ایران فعالیت‌های سیاسی اجتماعی خود را تشدید کردند و در زمینه‌های سیاسی و اقتصادی به‌خصوص تأسیس بانک ملی و تحریم منسوجات خارجی سخت کوشیدند.
در نوامبر ۱۹۰۶ در مجلس اول با پیشنهاد یکی از نمایندگان بوشهری به نام «معین التجاره بوشهری» بانکی در جهت جمع آوری پول و کمک به دولت وقت تأسیس شد. زیرا تعدادی از دولتمردان تصور می‌کردند که گرفتن وام‌های خارجی می‌تواند بهانه‌ای برای دخالت قدرت‌های بزرگ در کشور باشد. بنابراین اقدام به تأسیس بانکی کردند که بتواند پشتوانه‌ای مالی برای دولت و مردم باشد. زنان متعهد و انقلابی نیز در جهت تأسیس و تقویت این بانک به جمع آوری پول طلا و جواهرات از دیگر زنان پرداختند و از اهدای هیچ کمکی دریغ نورزیدند.
«سید جمال الدین واعظ» در این میان از زنان و مردان خواست منتهای تلاش خود را برای تأسیس بانک و جمع آوری پول انجام دهند دارند در ادامه نه‌تنها زنان بلکه مردان با شور و شوق بسیار این دعوت را پذیرفتند و در پاسخ به این دعوت طلاب و محصلان کتاب‌های خود را فروختند و نیز زنان جواهرات خویش را که تنها دارایی‌شان بود را تقدیم کردند و اینطور شد که در تهران یک میلیون تومان فراهم شد و مردم آذربایجان نیز متعهد شدند که همین مبلغ را جمع آوری و ارسال کنند. بر اساس روایاتی شفاهی از سوی محققان و رجال پیشین بوشهر، تعدادی از زنان بوشهری با فروش زینت آلات و و طلاهای خود مبلغی جمع آوری کرده و برای تأسیس بانک ملی به تهران ارسال کردند. در واقع تنها سند موجود از نقش زنان بوشهری در خلال انقلاب مشروطه برای تأسیس بانک ملی همین است.
حضور زنان بوشهری در نبرد علیه اشغالگران انگلیسی که در سال ۱۹۱۵ میلادی اتفاق افتاد مختص به زنان بندر ساحلی دلوار و خطه تنگستان است به هنگام اشغال بوشهر توسط استعمار انگلیس بندر ساحلی دلوار نیز مورد هجوم اشغالگران انگلیسی قرار گرفت. در این هجوم نظامی مردان و زنان قریه دلوار به رهبری و فرماندهی رئیسعلی دلواری جسورانه و وطن‌پرستانه در مقابل حمله زمینی و دریایی سربازان انگلیسی مقاومت کرده و پس از مجاهدت‌های بسیار که تحت فرماندهی غیورانه رئیسعلی بود استعمارگر پیر انگلیس را مفتضحانه مجبور به قبول شکست کرد.
از دلایل عمده توجه انگلیس به منطقه بوشهر و خارگ اهمیت داشتن موقعیت استراتژیکی و شرایط ممتاز اقتصادی این منطقه در اواخر دوره صفوی و در طول دوران افشاریه و زندیه بوده است. هم چنین تلاش ناپلئون برای دستیابی به سرزمین ثروت خیز هند از طریق جنوب ایران حساسیت و دیدگاه بریتانیا را به خلیج فارس بیشتر و دگرگون ساخت.
امنیت و وضعیت مناسب ساحل کرانه‌های خلیج فارس و وجود تشکیلات اداری و شهری این بندر نسبت به دیگر بنادر خلیج فارس، باعث شد بریتانیا اقدام به تأسیس یک پایگاه تجاری و سیاسی و نظامی برای پیگیری و نظارت بر مستعمره هند کند با شروع جنگ جهانی دوم استعمارگر انگلیس در ۲۶ ماه مبارک رمضان ۱۳۳۳ هـ.ق برابر با ۹ اوت ۱۹۱۵ م طی یک یورش غافلگیرانه شهر بوشهر را اشغال نظامی کردند و جمعی از مسلمانان مبارز و انقلابی بوشهر را بازداشت و به هندوستان تبعید کردند. این عمل انگلیسی‌ها به مبارزان تنگستانی و دشتستانی گران آمد. آنان با فتوای صادره از سوی مقامات روحانی نجف و ایران به جهاد علیه آنان پرداختند که پیشتاز این مبارزه رئیسعلی دلواری بود.
غلامحسین مقتدر در کلید خلیج فارس در تشریح علت هجوم اشغالگران انگلیسی به بندر دلوار می‌نویسد: چون انگلیسی‌ها نسبت به رئیسعلی دلواری به عنوان رابط با آلمان‌ها سوء ظن پیدا کرده بودند برای دستگیری او دلوار را که بندر کوچکی از تنگستان و در شش فرسخی بوشهر است اول با کشتی جنگی بمباران کردند و بعد به قریه دلوار حمله کردند ولی در اثر رشادت و پایداری رئیس‌علی‌خان و تفنگچیان او، مجبور به عقب نشینی شدند.
فراشبندی در جنوب ایران در مبارزات ضد استعماری در معرفی شخصیت فردی اجتماعی و سیاسی رئیسعلی دلواری به عنوان نمادی از مبارزه با اشغالگران انگلیسی این چنین می‌گوید: «پدر رئیسعلی به نام زائر ،محمد فرزند زائر غلامحسین، از طایفه مشهور و اهل دلوار و کدخدای دلوار و از چهره‌های سرشناس تنگستان به شمار می‌رفت رئیسعلی دلواری در یک خانواده پاک پا به عرصه وجود گذاشت و آن قریه دور افتاده را به‌تقریب در دنیای آن روز، بلند آوازه ساخت رئیسعلی چهار زن اختیار کرد عیال اول او بنام «فاطمه آغا» از طایفه «بهی» اهل تل سیاه، عیال دوم او به نام «خیر النساء» اهل دلوار، عيال سوم او «مدینه» از اهالی دلوار و عیال چهارم او نیز «خیر النساء» نام داشته و از اهالی روستای انبارک بود.»
فراشبندی در قسمتی دیگر از کتاب درباره خصوصیات اخلاقی این جنگاور کم نظیر این چنین می‌نویسد: «زبانی چرب و شیرین داشت به اندازه‌ای خوش کلام بود که هیچ‌گاه کسی در سلام و احوال‌پرسی و مصافحه از او پیشی نگرفت، مردی صاحب شجاعت سخاوت و رشادت که در روزگار ثانی نداشت، هر قدر اوصاف شجاعت و مردانگی او را شرح دهم به اتمام نمی رسد و زبان از گفتار و قلم از رفتار باز می‌ماند.»
منبع: کتاب زنان بوشهر پروین تاج‌محمدی
انتهای خبر/
